Generalnie, zbieżność kół powinna być kontrolowana na bieżąco, jednak jak praktyka pokazuje – nie zawsze tak jest. Jeśli zaniedbaliśmy ten element w ostatnim czasie i zauważyliśmy „ściąganie” auta na lewo bądź prawo, powinniśmy pojechać na ustawienie zbieżności.
Zazwyczaj w naszym poradnikach opisujemy konkretne części. Tym razem będzie inaczej, bo geometria kół jest ustawieniem, parametrem – warunkującym bezpieczeństwo, i to w bardzo dużym stopniu. Dobrze ustawiona zbieżność kół pozwala na maksymalną przyczepność kół auta, a także pozytywnie wydłuża trwałość części zawieszenia i ogumienia.
Na czym konkretnie polega geometria kół? Otóż, w trakcie tej czynności serwisowej reguluje się właściwy kąt pochylenia i równoległości kół. Diagności rozróżniają cztery, główne typy kątów, które poddawane są regulacji: kąt zbieżności kół, kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy, kąt pochylenia kół a także kąt pochylenia sworznia zwrotnicy.
Najbardziej popularnym terminem funkcjonującym w motoryzacji jest zbieżność kół. Ten termin bywa mylony z kątem zbieżności, który jest tak de facto różnicą odległości między przodem, a tyłem kół na osi. O zbieżności natomiast mówimy wtedy, kiedy odległość między kołami na osi z przodu jest mniejsza niż z tyłu. Efekt? Podsterowność, tj. wyrzucanie przodu samochodu na zewnątrz, w trakcie pokonywania zakrętu.
Co ciekawe, zbieżność odbija się fizycznie na ogumieniu. Jeśli przyjrzymy się bliżej oponom w samochodzie ze zbieżnością, dostrzeżemy zwiększone zużycie na zewnętrznych krawędziach. W przypadku rozbieżności zaś, sytuacja jest odwrotna. Odległość między kołami z tyłu na osi jest mniejsza niż z przodu. Jak łatwo można się domyślić, efektem rozbieżności jest… nadsterowność. Samochód z nadsterownością będzie miał tendencję do znoszenia przodu do wnętrza zakrętu. Z kolei bieżnik będzie zużywał się przede wszystkim po wewnętrznej stronie.
Kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy, jak sama nazwa skazuje, określa wyprzedzenia sworznia zwrotnicy i jest określany jako dodatni, kiedy miejsce przecięcia osi sworznia z jezdnią zlokalizowane jest przed powierzchnią styku opony z nawierzchnią. Kąt ujemy, a więc innymi słowy kąt opóźnienia sworznia zwrotnicy, jest stwierdzany gdy punkt przecięcia osi sworznia zwrotnicy z nawierzchnią znajduje się za miejscem styku opony z nawierzchnią. Dzięki prawidłowym ustawieniom kąta wyprzedzenia sworznia zwrotnicy, koła samochodu łatwo wracają do pozycji jazdy na wprost po zakręcie.
Z kolei kąt pochylenia kół to jeszcze inny parametr, który odzwierciedla kąt odchylenia pionu koła od przodu pojazdu. Jeśli jest on zbyt duży, efektem jest np. nierównomierne zużycie opon. Mechanicy ustawiając kąt pochylenia kół dokonują tego w taki sposób, aby wszystkie koła auta przylegały idealnie do jezdni. Różnice pomiędzy kątami pochylenia kół na napędzanej osi nie może być zbyt duża, bo skutkuje to ściąganiem samochodu w lewą bądź prawą stronę.
Ostatnim kątem, który brany jest pod uwagę przy ustawianiu geometrii kół, jest kąt pochylenia sworznia zwrotnicy. Kąt mierzy nachylenie sworznia zwrotnicy względem powierzchni podłoża wzdłuż osi poprzecznej samochodu. Brzmi to trochę skomplikowanie, ale w samochodach wyposażonych w przeguby, jest to prosta biegnąca przez oś obrotu przegubów w trakcie skrętu.
Co ciekawe, regulacja kąta pochylenia sworznia zwrotnicy możliwa jest wyłącznie przy jednoczesnej regulacji kąta pochylenia koła. Współczesne samochody często są wyposażone w specjalne, ujemne promienie, których zadaniem jest umożliwienia jazdy na wprost, nawet w przypadku uszkodzenia któregoś z obwodów hamulcowych.
Jeśli już znamy teorię, i wiemy na czym polega ustawienie geometrii, warto przyjrzeć się bliżej codziennej eksploatacji. Zmiana geometrii kół w trakcie jazdy samochodem nie zdarza się może zbyt często, natomiast wciąż takie ryzyko występuje np. przy uderzeniu kołami w krawężnik czy też wjechaniu w pokaźnych rozmiarów dziurę (nie mówiąc już o jakichś poważnych wypadkach lub kolizjach). Czasem jednak proces „deregulacji” następuje stopniowo, np. w wyniku ciągłej jazdy po drogach kiepskiej jakości, co w Polsce niestety zdarza się dosyć często.
Jeśli do złego stanu dróg dodamy zużywanie się części zawieszenia (sworznie i tuleje wahaczy, końcówki drążków kierowniczych, łożyska, piasty) scenariusz zmiany ustawienia kół staje się całkiem realny.
W sytuacji gdy zobaczymy, że ustawienie geometrii kół jest niepoprawne, należy jak najszybciej podjechać do warsztatu na kontrolę kątów ustawienia kół i porównanie ich ze fabrycznymi parametrami, określonymi przez producenta samochodu.
Mimo że ustawienie geometrii i zbieżności kół nie należy do najtrudniejszych czynności serwisowych, przeciętnemu użytkownikowi będzie trudno wykonać ją samodzielnie. O ile dane fabryczne są raczej łatwe do pozyskania, problematyczna może być kwestia uzyskania niezbędnych urządzeń. Ustawienie geometrii kół w profesjonalnym zakładzie zazwyczaj nie trwa dłużej niż godzinę, a jej koszt jest zależny od modelu samochodu. Koszt usługi dla najpopularniejszych samochodów zaczyna się już od kilkudziesięciu złotych, w przypadku bardziej skomplikowanych, nowoczesnych układów zawieszenia cena może dochodzić nawet do kilkuset złotych.
Ustawienie zbieżności, czyli kilka słów o geometrii kół,
Ustawienie zbieżności, to ważna sprawa.
Wielu kierowców o tym zapomina. Ja naprawiam ten błąd, bo kiedyś przeoczyłem i to nie skończyło się dla mnie dobrze.
Teraz mma warsztat auto master gdynia który przypomina mi o bieżących naprawach